Deur: Ds. Marius Breytenbach
Wanneer ’n mens al die verskillende Bybels wat in jou huis is, opstapel, sal die hopie hoog wees. Waarom dan nog ’n Afrikaanse Bybel aankoop en waarom was ’n nuwe Afrikaanse Bybelvertaling nodig?
Daar bestaan baie misverstande rakende vertalings van die Bybel. Bybelvertalings vervang nie mekaar soos met nuwe weergawes van rekenaarsagteware nie – hulle staan eerder langs mekaar. Daar is hoofsaaklik drie tegnieke om die bronteks van die Bybel, of te wel die oudste en mees algemene weergawe van die Griekse en Hebreeuse teks, te vertaal. Ons is bevoorreg om vir elkeen van die drie benaderings ’n vertaling in Afrikaans te hê.
Die 1933/53-vertaling maak gebruik van ’n woord-vir-woord-vertalingstegniek waarin elke Hebreeuse en Griekse woord so na as moontlik aan die oorspronklike betekenis vertaal word.
Ons weet egter ook dat betekenis nie net in individuele woorde lê nie, maar in sinne en gedagtes. In die 1983-vertaling is dus van so ’n dinamies-ekwivalente-vertaaltegniek gebruik gemaak. Daarvolgens is eerder ’n gedagte of sin, in plaas van net ’n individuele woord op ’n slag, vertaal.
Die Boodskap, wat in 1997 verskyn het, maak weer van ’n vryer vertalingstegniek, waarin die betekenis van frases vertaal word, gebruik.
Die diagram hieronder wys hoe verskillende Bybelvertalings volgens die vertaaltegnieke op ’n lyn langs mekaar lê. Die 2020- Afrikaanse vertaling lê tussen die woord-vir-woord- en die gedagte-vir-gedagte-vertalingstegnieke.
In die voorwoord van die Bybelgenootskap se vertalingsprojek word die 2020-vertalingsopdrag soos volg beskryf: Die skep van ’n vertaling wat ’n getroue weergawe van die betekenis van die bronteks moet wees, terwyl die beelde, metafore, styl en struktuur van die bronteks so ver moontlik behou moet word. Die vertaling moet van hoë letterkundige gehalte en goed verstaanbaar wees.
Daar is twee swaartepunte in hierdie vertaalopdrag, naamlik die bepalings so getrou moontlik aan die bronteks, en in goeie verstaanbare Afrikaans. So getrou moontlik aan die bronteks impliseer nie net dat die vertaling ’n getroue weergawe van die betekenis van die bronteks moet wees nie, maar ook dat die bronteks se beelde, metafore, styl en struktuur so ver moontlik behou moet word. Daar moes dus gepoog word om alles wat kenmerkend van die bronteks is, getrou weer te gee. In goed verstaanbare Afrikaans impliseer onder andere dat die vertaling ’n duidelike, maar steeds getroue, weergawe van die betekenis van die bronteks en van hoë letterkundige gehalte moet wees.
Die nuwe vertaling is gevolglik ’n direkte vertaling wat daarna streef om só te vertaal dat die Bybelskrywers in vloeiende, idiomatiese Afrikaans en in hulle eie woorde van duisende jare gelede self aan die woord gestel word. In dié opsig verskil die vertaling van ’n woord-vir-woord-vertaling. Dit kan dus ook beteken dat ’n sinskonstruksie wat met ’n bepaalde doel in die bronteks ongewoon is, indien moontlik, in Afrikaans ook so (ongewoon) weergegee word.
Daar is groot verskille in die struktuur en segswyse van die brontale en Afrikaans. Baie van die verskille hou verband met die eiesoortigheid van konvensies en ervaringswêrelde van die verskillende taalgemeenskappe. Aangesien blote formele ooreenkomste tussen die brontale en Afrikaans nie getrouheid aan die brontale waarborg nie, is daar gepoog om die betekenis en/of funksie van elke brontaalkonstruksie en beeld, hetsy op word-, sins- of teksvlak, te verstaan, met inagneming van die eie aard van die brontaalgemeenskap, en dan weer te gee op ’n manier wat rekening hou met die eiesoortigheid van Afrikaans.
Die 2020-vertaling met uitgebreide voetnotas en studiehulpmiddels beloof om ’n groot aanwins te wees en bied ’n mens die geleentheid om jou Bybel weer opnuut te ontdek. Dit sal by boekwinkels beskikbaar wees en kan ook by die Bybelgenootskap se kantoor in Bellville gekoop word. Vroeg in die nuwe jaar kan bestellings ook weer by die kerkkantoor geplaas word.